“Love is a battlefield”: met deze zin in gedachten las ik het boek Liefdesbang van Hannah Cuppen. Dit ene woord dekt perfect de lading voor mensen die last hebben van bindingsangst of verlatingsangst. En vergis je niet: het boek is niet uitsluitend geschreven voor singles: zelfs in lange relaties kan de dans tussen bindingsangst en verlatingsangst een grote rol spelen.
Wat is eigenlijk precies het verschil tussen bindingsangst en verlatingsangst? Bij bindingsangst ben je bang om jezelf te binden en zorg je er (onbewust) actief voor dat een relatie zich nooit zover kan ontwikkelen dat er echte intimiteit ontstaat. Mensen die verlatingsangst hebben, verminderen hun levensangst door anderen in hun gevoelens te laten delen en nauw emotioneel contact te zoeken.
In de liefdesbange dans van achtervolgen en weglopen zijn vijf fasen te herkennen. Deze dynamiek is niet zomaar te veranderen met wilskracht: de eigen onderliggende wond trekt de partners steeds in het oude patroon terug. Cuppen geeft uitgebreide beschrijvingen van de symptomen van bindings- en verlatingsangst.
De dieperliggende wond die achter bindingsangst schuilt, is niet aan de oppervlakte te zien en mensen zijn zich daar ook lang niet altijd van bewust. De oorsprong van de wond ligt in een onveilige hechting als kind. Daardoor ervaart het reacties als angst, paniek, woede, vertwijfeling en verdriet en zal het zich uiteindelijk innerlijk gaan terugtrekken. Deze houding helpt het kind te overleven. Dit is doorslaggevend voor zijn latere drang naar nabijheid of vrijheid binnen een relatie.
Cuppen: “Het aangaan of wegvallen van een verbinding triggert de bedreiging, die ervaren kan worden als overweldigende angst, zelfs doodsangst. De bedreiging is niet zozeer de ander, als wel de relatie of de verbinding zelf, omdat deze per definitie wordt ervaren als verlies van vrijheid of, als deze wegvalt, een gevoel van verlatenheid oproept.”
Pas als je in verbinding bent met jezelf, zo stelt Cuppen, kun je je verbinden met een ander. Het is mogelijk een helende beweging in te zetten door met je gezonde deel dat in tact is gebleven, contact te gaan maken met de wond. Zo ben je in staat je eigen traumagevoelens te dragen, te doorvoelen en te verwerken. Voorwaarde hiervoor is dat je een sterke wens hebt om lost te komen uit afhankelijkheidsrelaties die gebaseerd zijn op binding en een diep verlangen voelt naar een gezonde relatie, gebaseerd op verbinding. Cuppen gaat uitgebreid in op dit helingsproces.
Cuppen is in staat heel duidelijk uit te leggen hoe de liefdesbange dans in elkaar steekt. De theorie wisselt af met persoonlijke ervaringen van haarzelf en anderen. Het boek is goed geschreven en geeft veel inzicht in de dynamiek van partnerrelaties.