Je brein kan het je in een liefdesrelatie soms flink lastig maken. Ik zal je uitleggen hoe dit komt.
Ons brein bestaat uit drie delen:
1. De hersenstam (ook wel reptielenbrein of oerbrein)
2. Het limbisch systeem (het emotionele brein)
3. De cortex (waar het logisch denken zit)
De hersenstam.
Het oerbrein is een deel in je hersenen dat reageert zodra er gevaar dreigt. Net als bij dieren springt het systeem dan in de overlevingsstand en ga je over tot één van de volgende drie reacties: vechten, vluchten of bevriezen. Dus stel je voor dat je zonder te kijken de straat oversteekt en je wordt bijna door een bus overreden. Dankzij de razendsnelle reactie in je oerbrein spring je net op tijd opzij. In dit geval heeft het oerbrein je gered. Dit deel van het brein werkt nauw samen met het limbische systeem. In het limbische systeem sla je emotioneel beladen herinneringen op waardoor je, als je wordt geconfronteerd met vergelijkbare situaties in het heden, adequaat kunt reageren. Dus als je de volgende keer op straat loopt zal je niet meer zomaar oversteken. Je systeem wil je graag behoeden voor pijn en reageert instinctief om je tegen mogelijke pijn te beschermen. Het helpt je overleven.
Het limbisch systeem.
Emotioneel beladen herinneringen sla je op in het limbische systeem. Dat betekent bijvoorbeeld dat als je vroeger op school werd buitengesloten, je super alert reageert als je collega’s samen lachend langs je kamer lopen. Je instinctieve brein slaat op tilt en je zult als reactie bijvoorbeeld gaan vechten (hen beschuldigend toespreken), vluchten (proberen het contact met je collega’s te vermijden), bevriezen (dichtklappen) of onderwerpen (superaardig tegen hen doen). Deze laatste twee zijn bevriesreacties, maar goed om te onderscheiden. Dit soort reacties heb je, terwijl je tegelijkertijd met je verstand (cortex) kunt beredeneren dat je meer bereikt door toe te passen wat je net op een communicatietraining hebt geleerd . Hetzelfde geldt voor je liefdesrelatie. Als je een aanvaring hebt met je partner kun je bijvoorbeeld fel en beschuldigend (vechten) reageren, of een muur optrekken (vluchten), terwijl je ergens wel weet dat je het veel beter anders kunt aanpakken maar niet weet hoe daar te komen.
Het oerbrein en het limbisch systeem samen noemen we het instinctieve brein.
De cortex.
In de cortex zijn de functies aanwezig die de mens onderscheidt van alle andere wezens op aarde, zoals ons vermogen om logisch te denken en ons gedrag te observeren. In de prefrontale kwab, aan de voorkant van ons brein, zit ons vermogen om regie te nemen over onze reactiepatronen.
Hoe beïnvloedt je brein je relatie?
Als je partner je met een kritische blik aankijkt, of op je moppert, zal je met het instinctieve deel van je brein reageren. Door (onbewuste) herinneringen in het limbische systeem van situaties in het verleden voel je gevaar en kies je in een split second voor één van de drie bovenstaande reacties. En dan heb ik het nog niet over wat er gebeurt als je partner zegt niet meer van je te houden of als er een ander in het spel is. Je systeem zegt dan dat je jezelf moet beschermen! Ieder mens heeft ten diepste een enorme behoefte aan verbinding, veiligheid en vertrouwen. Maar toegeven dat je dit van je partner nodig hebt in tijden van crisis voelt als een zwaktebod. Zo kom je samen in een dans van overleven, waaruit ontsnappen niet gemakkelijk is.
Wat te doen?
In het begeleidingstraject ga je meer en meer ontdekken dat de vijand niet zozeer je partner is, maar dat jullie een gemeenschappelijke vijand hebben: de dans van de instinctieve breinen die op elkaar reageren! Want terwijl je met je verstand (cortex) kunt beredeneren dat het goed is om samen in therapie te gaan, vertelt je instinctieve brein dat het niet veilig is en je je tot het uiterste moet beschermen tegen pijn. Dit doe je op de manier die voor jou het ‘natuurlijkst’ aanvoelt, vechten vluchten of bevriezen, maar die je vaak nu alleen maar verder in de problemen brengt. In het traject leer je langzaam je oude beschermingsmechanismen “op te rekken” en ander, zorgzamer gedrag te gaan oefenen. Dit is enorm vervullend voor jezelf én voor je partner. Het gaat je helpen om ongehoorzaam te worden aan het oude beschermingsgedrag dat zo natuurlijk aanvoelt. En daar zit je meteen je persoonlijke groei! Want uiteindelijk gaat het er in een relatie niet om de juiste partner te hebben gekozen, maar om zelf de juiste partner te zijn.